Trong lịch sử Phố Wall, rất ít nhà đầu tư có thể gắn tên mình với một thương vụ mang tính biểu tượng như John Paulson. Ông là người đã nhìn thấy sự sụp đổ của thị trường nhà đất Mỹ trước khi phần còn lại của thế giới kịp nhận ra rủi ro đang tích tụ. Cú đặt cược ngược dòng trong cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu 2007-2008 không chỉ mang về cho Paulson hàng chục tỷ USD mà còn đưa ông vào hàng ngũ những nhà đầu tư có ảnh hưởng lớn nhất thế kỷ 21.
Tuy nhiên, câu chuyện của John Paulson không dừng lại ở “The Big Short”. Đằng sau ánh hào quang của thương vụ vĩ đại nhất lịch sử là một hành trình dài với những niềm tin kiên định, những sai lầm đắt giá và đặc biệt là ván cược với vàng kéo dài hơn 15 năm, nay đang bước vào giai đoạn thu hoạch lớn.
Từ nền tảng học thuật đến quỹ đầu tư 2 triệu USD
John Alfred Paulson sinh năm 1955 tại New York, trong một gia đình trung lưu gốc Do Thái. Ông theo học ngành tài chính tại Đại học New York trước khi lấy bằng MBA tại Trường Kinh doanh Harvard. Chính nền tảng học thuật bài bản này đã hình thành cho Paulson tư duy phân tích dựa trên dữ liệu, định giá và xác suất, thay vì cảm xúc thị trường.
Sau khi tốt nghiệp, Paulson làm việc tại một số tổ chức tài chính lớn, tích lũy kinh nghiệm trong mảng sáp nhập và mua lại, giao dịch chênh lệch giá và các chiến lược đầu tư dựa trên sự kiện. Đây cũng là tiền đề cho việc thành lập quỹ riêng sau này.
Năm 1994, John Paulson thành lập Paulson & Co với số vốn khởi điểm chỉ 2 triệu USD. Trong bối cảnh nhiều quỹ đầu cơ chạy theo giao dịch ngắn hạn hoặc đầu cơ theo xu hướng, Paulson chọn con đường khó hơn: đầu tư dựa trên các sự kiện có khả năng làm thay đổi căn bản giá trị tài sản, như sáp nhập doanh nghiệp, tái cấu trúc nợ hoặc khủng hoảng hệ thống.
Cách tiếp cận này đòi hỏi nghiên cứu chuyên sâu, thời gian nắm giữ dài và khả năng chịu đựng biến động lớn. Đổi lại, nếu luận điểm đúng, lợi nhuận mang về có thể vượt trội so với mặt bằng thị trường.
Danh tiếng của John Paulson gắn chặt với cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Trước khi bong bóng bất động sản Mỹ vỡ, ông đã dành nhiều năm phân tích thị trường cho vay thế chấp dưới chuẩn. Paulson nhận thấy các khoản vay rủi ro cao đang bị đóng gói, xếp hạng tín nhiệm sai lệch và bán ra thị trường như tài sản an toàn.
“The Big Short” và khoảnh khắc định hình lịch sử
Trước năm 2007, thị trường bất động sản Mỹ được xem là bất khả xâm phạm. Giá nhà tăng liên tục, các khoản vay rủi ro được đóng gói và bán đi dưới dạng chứng khoán với xếp hạng tín nhiệm cao. Trong khi phần lớn Phố Wall tin rằng hệ thống này an toàn, Paulson nhìn thấy những vết nứt chết người.
Ông dành nhiều năm phân tích dữ liệu vay thế chấp, nhận ra rằng tỷ lệ vỡ nợ sẽ tăng mạnh khi lãi suất điều chỉnh. Paulson quyết định mua các hợp đồng hoán đổi rủi ro tín dụng để đặt cược vào sự sụp đổ của thị trường nhà đất. Khi bong bóng vỡ, Paulson & Co thu về khoảng 15 tỷ USD trong năm 2007, riêng cá nhân ông kiếm gần 4 tỷ USD, tương đương hơn 10 triệu USD mỗi ngày.
Thương vụ này đưa tài sản quản lý của quỹ lên đỉnh khoảng 36 tỷ USD và biến John Paulson thành huyền thoại sống của giới đầu tư.
Sau đỉnh cao, thị trường không còn dễ dàng
Sau khủng hoảng, Paulson trở thành một trong những tiếng nói có trọng lượng nhất trên thị trường. Ông mở rộng đầu tư sang cổ phiếu ngân hàng, dược phẩm, sáp nhập doanh nghiệp và đặc biệt là vàng. Tuy nhiên, không phải quyết định nào cũng mang lại thành công.
Một số quỹ lớn của Paulson như Advantage Plus và Gold Fund ghi nhận hiệu suất kém trong giai đoạn lạm phát không bùng nổ như ông dự đoán. Việc đặt cược sớm vào cổ phiếu khai thác vàng, ngân hàng và dược phẩm khiến lợi nhuận suy giảm, tài sản quản lý thu hẹp đáng kể. Điều này phản ánh thực tế khắc nghiệt của ngành đầu tư: ngay cả những nhà quản lý huyền thoại cũng không tránh khỏi chu kỳ thăng trầm.
Đến năm 2020, Paulson chính thức chuyển đổi quỹ phòng hộ thành công ty quản lý đầu tư tư nhân, chỉ phục vụ cho tài sản cá nhân, nhân viên và một số tổ chức liên quan. Ông rút khỏi sân chơi cạnh tranh khốc liệt của hedge fund, chọn con đường thận trọng hơn nhưng mang tính kiểm soát tuyệt đối.
Cùng thời gian đó, Paulson tăng cường tiếp xúc chính trường, tổ chức gây quỹ cho Donald Trump và từng được xem là ứng viên tiềm năng cho vị trí Bộ trưởng Tài chính Mỹ.
Ván cược vào vàng kéo dài hơn 15 năm
Niềm tin của John Paulson vào vàng bắt nguồn từ chính thành công của “The Big Short”. Khi Cục Dự trữ Liên bang Mỹ bơm thanh khoản khổng lồ để cứu hệ thống tài chính, Paulson lo ngại lạm phát và sự xói mòn giá trị đồng USD. Ông bắt đầu mua vàng khi giá khoảng 900 USD/ounce.
Dù lạm phát không bùng nổ trong giai đoạn đầu, khiến nhiều chiến lược vàng của ông chịu áp lực, Paulson chưa bao giờ từ bỏ niềm tin rằng vàng là tài sản phòng vệ tối thượng. Ông từng tuyên bố vàng là tài sản vật chất hữu hình duy nhất có thể bảo vệ nhà đầu tư trước lạm phát, chiến tranh, tịch thu tài sản và sự sụp đổ của tiền tệ trong hàng thiên niên kỷ.
Niềm tin này được củng cố mạnh mẽ trong những năm gần đây, khi căng thẳng địa chính trị gia tăng, đồng USD suy yếu và các ngân hàng trung ương toàn cầu đẩy mạnh mua vàng, đẩy giá vàng vượt mốc 4.500 USD/ounce.
Tất tay vào mỏ vàng Alaska
Không dừng lại ở việc nắm giữ cổ phiếu khai thác mỏ, Paulson quyết định đi xa hơn. Gần đây, ông chi khoảng 800 triệu USD để sở hữu 40% một mỏ vàng chưa khai thác ở Tây Nam Alaska, với trữ lượng ước tính khoảng 39 triệu ounce.
Theo báo cáo kỹ thuật, chi phí phát triển dự án có thể đạt 7,4 tỷ USD, cộng thêm 1,7 tỷ USD chi phí vòng đời mỏ. Ngay cả trong kịch bản thuận lợi nhất, mỏ cũng chỉ có thể đi vào sản xuất từ đầu thập niên 2030. Dù vậy, Paulson vẫn tỏ ra đầy tự tin, gọi đây là “cỗ máy nhả tiền” có thể hoạt động hơn 50 năm.
Thông qua đối tác Marcelo Kim, người quản lý danh mục vàng của Paulson, quỹ hiện nắm cổ phần tại 8 công ty khai thác mỏ niêm yết với tổng giá trị khoảng 840 triệu USD. Nhiều cổ phiếu trong số này đã tăng hơn 30% từ đầu năm, hưởng lợi trực tiếp từ đà tăng của giá vàng.
Di sản và bài học đầu tư
John Paulson là hình mẫu điển hình của nhà đầu tư sẵn sàng đi ngược đám đông khi niềm tin dựa trên phân tích đủ mạnh. Ông cũng là minh chứng cho việc ngay cả những nhà đầu tư vĩ đại nhất cũng có thể mắc sai lầm, nhưng điều quan trọng là khả năng thích nghi và kiên định với tầm nhìn dài hạn.
Di sản của Paulson không chỉ nằm ở thương vụ chống lại thị trường nhà đất Mỹ, mà còn ở cách ông nhìn nhận rủi ro hệ thống, vai trò của tài sản phòng vệ và sự cần thiết của nghiên cứu chuyên sâu trước mỗi quyết định lớn.
Khi phần lớn Phố Wall vẫn tranh cãi về chu kỳ lãi suất và triển vọng cổ phiếu, John Paulson đã đặt cược vào một kịch bản kéo dài hàng thập kỷ. Với ông, vàng không phải là khoản đầu tư ngắn hạn, mà là “của để dành” cho 50 năm tới. Và nếu lịch sử một lần nữa lặp lại, rất có thể thị trường sẽ lại phải nhắc đến cái tên John Paulson như người đã nhìn thấy tương lai sớm hơn tất cả.
