Giao thức Zama, một lớp bảo mật tiên tiến sử dụng công nghệ Mã hóa Đồng hình Hoàn toàn (FHE), vừa chính thức công bố khởi chạy Testnet v2. Được ví như giao thức HTTPS mang lại lớp mã hóa cho các website, Zama bổ sung khả năng bảo mật cho các blockchain công khai hiện có (L1 và L2) thay vì tạo ra một chuỗi khối mới. Phiên bản thử nghiệm này đóng vai trò là bước đệm cuối cùng để phát hành chính thức cho mainnet sắp tới, hứa hẹn hiện thực hóa các giao dịch thanh toán và tài chính hoàn toàn bảo mật trên chuỗi.
Cột mốc kỹ thuật tạo khóa phân tán
Điểm nhấn quan trọng nhất trong lần ra mắt này là việc Zama đã thực hiện thành công tạo khóa phân tán hoàn toàn đầu tiên với các nhà vận hành đầu tiên. Quá trình này kéo dài 55 giờ nhằm tạo ra toàn bộ tài liệu khóa công khai và riêng tư cho giao thức.
Đây được ghi nhận là đợt triển khai quy mô lớn đầu tiên của một giao thức FHE ngưỡng mạnh mẽ, kết quả của nhiều năm nghiên cứu và phối hợp chặt chẽ giữa đội ngũ Zama cùng các đối tác. Sau giai đoạn kiểm tra sức chịu tải trên Testnet v2, bản beta của mainnet dự kiến sẽ được triển khai đầu tiên trên Ethereum trước khi mở rộng sang các chuỗi khác vào năm 2026.
Hệ sinh thái ứng dụng thực tiễn đa dạng
Hệ sinh thái của Zama đang chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ với hàng loạt ứng dụng thực tiễn chuẩn bị ra mắt. Điển hình là Zaiffer Protocol cho phép chuyển đổi token ERC-20 sang định dạng bảo mật ERC-7984 để sử dụng trong DeFi, TokenOps hỗ trợ các công ty tiền mã hóa phân phối token, thực hiện airdrop và vesting một cách kín đáo, hay Bron Wallet, ví tự lưu ký đầu tiên hỗ trợ token bảo mật. Ngoài ra, dự án Raycash cũng đang xây dựng mô hình ngân hàng tự lưu ký sử dụng stablecoin bảo mật để bảo vệ tài sản người dùng khỏi rủi ro bị đóng băng, đồng thời tích hợp khả năng chi tiêu qua thẻ ghi nợ.
An ninh mạng được bảo chứng bởi các đơn vị hàng đầu
Về khía cạnh an ninh mạng, mạng lưới Zama được bảo vệ bởi nhóm các nhà vận hành uy tín hàng đầu như Ledger, Fireblocks, Etherscan và Open Zeppelin. Các đơn vị này hiện đang cùng nhau bảo vệ hơn 100 tỷ USD tài sản trên thị trường.
Cơ chế đồng thuận của Zama không chỉ dựa trên việc đặt cọc token mà còn là "đặt cọc uy tín". Bất kỳ hành vi gian lận nào cũng sẽ khiến nhà vận hành không chỉ mất lượng token ZAMA đã cọc mà còn đối mặt với rủi ro sụp đổ giá trị thương hiệu và kinh doanh cốt lõi.
Quy mô kiểm toán lớn nhất lịch sử Web3
Để đảm bảo tính an toàn tuyệt đối, Zama đã hoàn tất đợt kiểm toán lớn nhất trong lịch sử ra mắt web3 với gần 70 tuần làm việc của các chuyên gia, tiêu tốn hàng triệu USD. Giao thức đạt chuẩn bảo mật 128-bit theo mô hình IND-CPAD, được chứng minh an toàn trước các cuộc tấn công mật mã đã biết và cả máy tính lượng tử trong tương lai.
Cơ chế vận hành của token ZAMA
Song song với việc ra mắt mainnet, token tiện ích ZAMA cũng sẽ được phát hành để vận hành nền kinh tế của giao thức. Zama áp dụng mô hình "đốt và đúc" (burn and mint), trong đó phí giao dịch (được tính bằng USD và trả bằng token ZAMA) sẽ bị đốt bỏ, trong khi token mới được đúc ra để thưởng cho các nhà vận hành.
Cơ chế này được thiết kế để giữ chi phí ổn định cho các nhà phát triển bất chấp biến động thị trường, đồng thời khuyến khích cộng đồng tham gia bảo mật mạng lưới thông qua việc ủy quyền token.
