Loạt ân xá lớn nhất lịch sử hiện đại và câu hỏi về quyền lực chính trị
Ngay trong năm đầu của nhiệm kỳ hai, Trump đã triển khai tốc độ ân xá vượt xa chuẩn mực lịch sử. Theo Pew Research Center, Tổng thống Trump đã ký hơn 1.600 quyết định ân xá hoặc giảm án, cao gấp nhiều lần mức 238 trường hợp trong toàn bộ nhiệm kỳ đầu. Quy mô và nhịp độ này tạo ra tiền lệ mới, khi danh sách không chỉ chứa các bị cáo chính trị mà mở rộng sang giới doanh nhân, nhà sáng lập sàn giao dịch và CEO các tập đoàn đang niêm yết.
Sự thay đổi phạm vi này cho thấy chính quyền Trump coi yếu tố kinh tế – thị trường là một phần trung tâm của chiến lược ân xá. Các nhân vật được giải cứu phần lớn thuộc những ngành đang có ảnh hưởng lớn đến dòng vốn và tâm lý thị trường, từ crypto tới công nghệ cao và năng lượng sạch – những lĩnh vực mà Nhà Trắng muốn tái định hướng theo chiến lược riêng.
Đáng chú ý, ngoài các nhân vật chính trị và các bị cáo liên quan đến vụ 6/1, danh sách còn có nhiều doanh nhân cấp cao, nhà sáng lập công ty công nghệ, tài chính và crypto - những người từng đối mặt với các cáo buộc nghiêm trọng liên quan đến gian lận, rửa tiền hoặc vi phạm chứng khoán.
“Tôi không biết CZ” - Tuyên bố của Trump gây bùng nổ tranh luận
Một trong số những trường hợp gây chấn động dư luân nhất đó là quyết định ân xá cho Changpeng Zhao (CZ) - đồng sáng lập Binance - được xem là tâm điểm của làn sóng tranh luận toàn cầu. CZ từng nhận tội vi phạm quy định chống rửa tiền năm 2023, khiến Binance phải đối mặt với án phạt lớn và giám sát đặc biệt từ Mỹ.
Dư luận càng dậy sóng khi Trump nói trên chương trình 60 Minutes: “Tôi không biết anh ta là ai.” Phát biểu này lập tức tạo tranh cãi, bởi CZ là một trong những nhân vật có tầm ảnh hưởng lớn nhất ngành crypto, đồng thời từng có liên hệ gián tiếp với một số công ty tài chính liên quan gia đình Trump.
Tuyên bố này gây bùng nổ tranh cãi, bởi CZ là một trong những nhân vật nổi tiếng nhất trong ngành crypto, đồng thời có liên kết kinh doanh gián tiếp với các công ty crypto do gia đình Trump tham gia như Dominari Holdings hay World Liberty Financial.
Lập luận của Trump – rằng vụ việc của CZ là “sản phẩm của thời Biden” và cần “sửa sai” – đặt ra một câu hỏi lớn hơn: liệu đây là hành động mang tính pháp lý độc lập hay nằm trong chiến lược tái thu hút dòng vốn crypto vào nước Mỹ?
Quyết định ân xá, cộng với lời phủ nhận quan hệ, tạo hiệu ứng truyền thông hai chiều: vừa giảm rủi ro chính trị, vừa gửi tín hiệu xoa dịu tới cộng đồng crypto vốn coi Mỹ là thị trường trọng yếu.
Doanh nhân, tỷ phú và loạt vụ án đình đám được “giải cứu”
Bên cạnh CZ, danh sách ân xá còn bao gồm những nhân vật từng làm rung chuyển các ngành tài chính và công nghệ:
Ross Ulbricht, nhà sáng lập Silk Road, từng bị kết án tù chung thân vì vận hành nền tảng giao dịch ngầm. Việc được ân xá ngay trong ngày làm việc đầu tiên của Trump tạo hiệu ứng chấn động trong cộng đồng crypto.
Devon Archer và Jason Galanis, từng là đối tác của Hunter Biden, được ân xá sau khi vướng vào vụ gian lận lớn với quỹ của bộ lạc người Mỹ bản địa.
Arthur Hayes, Benjamin Delo và Samuel Reed, nhóm sáng lập BitMEX, được ân xá sau khi bị kết án liên quan đến vi phạm luật chống rửa tiền. Quyết định này được giới phân tích xem là động thái xoay trục của chính quyền Trump về chính sách crypto.
Trevor Milton, nhà sáng lập Nikola, và Carlos Watson, đồng sáng lập Ozy Media, đều được ân xá hoặc giảm án sau các cáo buộc gian lận chứng khoán và lừa đảo nhà đầu tư.
Trong lĩnh vực y tế, bất động sản và dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nhiều doanh nhân như Paul Walczak, Todd và Julie Chrisley, Lawrence Duran, Marian Morgan và Imaad Zuberi cũng được ân xá sau thời gian dài vướng vào các vụ gian lận tài chính hoặc trốn thuế với tổng giá trị bồi thường hàng chục triệu USD.
Điểm chung đáng chú ý: hơn một thập kỷ qua, nhiều người trong số này đã rời khỏi cấu trúc vận hành doanh nghiệp vì vướng hệ thống pháp lý. Quyết định “giải cứu” giúp họ trở lại thị trường sớm hơn, trực tiếp tác động đến hoạt động kinh doanh và kỳ vọng của nhà đầu tư.
Ảnh hưởng lên thị trường: Kỳ vọng tăng nhưng bóng chính trị chưa biến mất
Tác động lớn nhất của làn sóng ân xá nằm ở niềm tin thị trường. Các công ty từng bị trói bởi rủi ro pháp lý nay có cơ hội tái khởi động, thu hút vốn và đẩy mạnh kế hoạch sản phẩm. Ngành crypto – vốn chịu áp lực từ SEC và DOJ nhiều năm qua – coi đây là tín hiệu về môi trường pháp lý dễ chịu hơn dưới thời Trump.
Tuy nhiên, sự kỳ vọng tích cực song hành với những lo ngại mới. Nhiều nhân vật được ân xá có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp với các tổ chức tài chính liên quan gia đình Trump, khiến câu hỏi về minh bạch trở thành điểm nóng tranh luận. Quyền ân xá, vốn là công cụ pháp lý tuyệt đối, nay tác động trực diện đến dòng tiền, định giá doanh nghiệp và tâm lý của hàng triệu nhà đầu tư toàn cầu.
Khi chính trị can thiệp ngày càng sâu vào quỹ đạo kinh tế
Trường hợp CZ là ví dụ điển hình cho thấy quyền lực ân xá không chỉ nhằm mục tiêu pháp lý. Nó có khả năng tái cấu trúc kỳ vọng thị trường, sắp xếp lại vị thế các doanh nghiệp và định hình hướng đi của các ngành chiến lược như crypto, xe điện hay fintech.
Trong bối cảnh năm 2025 đầy biến động, quyết định của Trump gửi đi một thông điệp rõ ràng:
chính trị tiếp tục là biến số lớn nhất chi phối thị trường tài chính Hoa Kỳ.
Nếu muốn chỉnh lại giọng văn, tăng độ dữ liệu, hoặc viết thành phiên bản điều tra – phân tích sâu, chỉ cần nói tôi biết.
