Prediction Market khác gì so với "đỏ đen" truyền thống?

Một ví dụ, hai sự khác biệt

Predicton Market đang dần nổi lên như một thế lực khi mà CFTC và những cơ quan khác ở Mỹ đang mở cửa cho các dự án lĩnh vực này. Tuy nhiên nhiều người đang nhầm lẫn với cờ bạc trực tuyến nhưng chỉ qua một trận đấu giữa Real Madrid và Athletic Bilbao đêm qua, khoảng cách giữa và mô hình hoạt động của cả 2 đã hiện ra rõ như ban ngày. 

Trên các bên trung gian phổ biến tại Việt Nam, tỷ lệ cho cửa trên/dưới 2.5 bàn thắng được niêm yết ở mức 0.92 cho cả hai lựa chọn. Người chơi bỏ 100 đồng, nếu thắng chỉ nhận lợi nhuận 92 đồng nếu chiến thắng với bất kỳ kết quả nào. Ngay từ lúc đặt cược, một phần lợi nhuận đã thuộc về bên trung gian dưới dạng biên lợi nhuận cố định (thường 4-8%). Với những người tham gia “đỏ đen” thường xuyên, chỉ riêng mức phí ngầm này đã có thể âm thầm “ngốn” tài chính trong thời gian dài, gây ra thiệt hại đáng kể.

Cùng thời điểm đó, trên Kalshi – nền tảng thị trường dự đoán được quy định chính thức tại Mỹ, giá hợp đồng cho sự kiện “trận đấu có trên 2.5 bàn” đứng ở mức 0.5, cửa còn lại là 0.49.

Người tham gia bỏ 1 USD mua hợp đồng đúng dự đoán sẽ nhận lại đúng 1 USD phần thưởng nếu chiến thắng, không trừ bất kỳ khoản phí ẩn nào ngoài chi phí mạng lưới blockchain gần như bằng 0. Chênh lệch lợi nhuận giữa hai mô hình lên tới 8-10% mỗi lần giao dịch, một con số đủ lớn để thay đổi hoàn toàn thói quen của những người chơi.

Prediction Market khác gì với đỏ đen truyền thống?

Sự khác biệt không chỉ nằm ở tỷ lệ giữa các kết quả, nó nằm ở bản chất hoạt động. Các trò đỏ đen truyền thống là cuộc chơi có bên trung gian đứng giữa, thường được gọi với cái tên nhà cái. Khi họ định tỷ lệ, thu phí cố định và nắm toàn quyền điều chỉnh, thậm chí từ chối thanh toán trong một số trường hợp. Người tham gia vào thường phải chịu thêm chi phí chuyển tiền quốc tế, thủ tục xác minh danh tính phức tạp và rủi ro tài khoản bị khóa bất ngờ mà không có lý do từ nền tảng.

Thị trường dự đoán hoạt động theo cơ chế ngang hàng, tương tự sàn chứng khoán dành cho các sự kiện thực tế. Không có bên trung gian trung tâm. Giá cả do chính người tham gia định ra thông qua cung và cầu. Mọi giao dịch được ghi nhận vĩnh viễn trên blockchain, không thể sửa đổi hay xóa bỏ. Người chơi không cần gửi tiền cho bên thứ ba, không cần khai thông tin cá nhân phức tạp, chỉ cần một ví điện tử là có thể tham gia từ bất kỳ đâu trên thế giới với chi phí gần như bằng 0.

Chính sự loại bỏ lớp trung gian và tăng tính minh bạch đã khiến dòng tiền dịch chuyển mạnh mẽ. Năm 2025, Kalshi ghi nhận khối lượng giao dịch vượt 4,4 tỷ USD chỉ trong một quý. Các quỹ đầu tư hàng đầu liên tục rót vốn khi cũng chính Kalshi vừa hoàn tất vòng gọi vốn 1 tỷ USD với định giá 11 tỷ USD, Polymarket cũng sắp cán mốc 15 tỷ USD. CNN, Yahoo Finance, Google Finance lần lượt tích hợp dữ liệu từ hai nền tảng này như một nguồn dự báo chính thức. Các giải đấu lớn như NHL và UFC đã ký thỏa thuận hợp tác trực tiếp.

Ở mô hình truyền thống, nhà cái hay bên trung gian luôn là bên chiến thắng dài hạn nhờ biên lợi nhuận cố định. Nhưng ở Prediction Market, không tồn tại nhà cái. Không có ai đứng giữa để điều chỉnh tỷ lệ, khóa tài khoản hay trì hoãn thanh toán. Giá cả hoàn toàn do cung cầu quyết định và giá trị mà thị trường tạo ra không phải là trò chơi tổng bằng 0, mà là dữ liệu dự báo có thể được sử dụng bởi các hãng truyền thông, doanh nghiệp, quỹ đầu tư hoặc thậm chí chính phủ.

Đọc thêm: Tất tay vào T1, "thần bài" trên Polymarket biến 30 ngàn thành 2,4 triệu USD

Chính sự minh bạch này khiến quyền kiểm soát tài sản được trả về tận tay người dùng khi họ giao dịch trực tiếp qua ví điện tử, toàn bộ lịch sử đều được ghi lại, không một tổ chức nào có thể tự ý chỉnh sửa hay can thiệp.

Prediction Market như cá gặp nước tại Mỹ

Động lực lớn nhất đến từ sự thay đổi pháp lý tại Mỹ. Ủy ban Giao dịch Hàng hóa Tương lai Mỹ (CFTC) đã chính thức công nhận hợp đồng sự kiện là một loại công cụ tài chính hợp pháp thay vì xếp vào diện cờ bạc. Chỉ trong vòng 4 tháng, từ chỗ bị hạn chế, các nền tảng này đã được phép hoạt động công khai trên toàn nước Mỹ, mở đường cho thanh khoản tăng trưởng bùng nổ.

Với người dùng Việt Nam, đây là lần đầu tiên xuất hiện một sân chơi mà ở đó bên trung gian không còn giữ vị thế độc quyền. Thay vì chấp nhận mất đi 5-10% lợi nhuận dài hạn chỉ để được tham gia, người chơi giờ đây có lựa chọn giữ lại gần như toàn bộ phần thưởng của mình.

Tarek Mansour và Luana Lopes – hai nhà đồng sáng lập Kalshi đã biến một thay đổi nhỏ trong tư duy thành đế chế trị giá hàng chục tỷ USD chỉ trong vài năm. Luana Lopes, ở tuổi 30, hiện là nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới. Thành công của họ không đến từ may mắn, mà từ việc nhận ra một lỗ hổng lớn trong ngành công nghiệp hàng trăm tỷ USD, khi chỉ cần loại bỏ lớp trung gian thu phí dày và thay bằng công nghệ minh bạch, dòng tiền toàn cầu sẽ tự động chảy về.

Đọc thêm: Founder Kalshi - Từ vũ công Ba-lê trở thành nữ tỷ phú tự thân trẻ nhất thế giới

Điều đáng nói là sự khác biệt giữa thị trường dự đoán và cá cược truyền thống còn sâu sắc hơn nhiều so với những gì thể hiện qua con số. Nếu như cá cược tồn tại chủ yếu như một hình thức giải trí dựa trên may rủi, nơi người chơi chỉ chọn cửa và chờ vận may quyết định, thì Prediction Market lại vận hành như một cơ chế thu thập kỳ vọng xã hội ở quy mô lớn.

Giá hợp đồng không chỉ là tỷ lệ thưởng, đó là “xác suất thị trường” phản ánh đánh giá tập thể về khả năng xảy ra của một sự kiện. Người tham gia vì thế không còn là “con bạc” mà trở thành một nhà giao dịch thông tin. Họ có thể mua hoặc bán liên tục, thoát vị thế bất kỳ lúc nào và lợi nhuận đến từ khả năng phân tích thay vì sự may rủi.

Không khó để thấy tại sao xu hướng này lại được ủng hộ mạnh tại Mỹ, Prediction Market biến dự đoán thành một công cụ kinh tế, chứ không phải hoạt động đỏ đen. Thị trường dự đoán, bằng cách tận dụng tính minh bạch của blockchain và loại bỏ hoàn toàn lớp trung gian, đã biến hoạt động dự báo vốn mang tính cảm tính thành một dạng thị trường tài chính thực thụ, nơi người tham gia nắm quyền quyết định và không phải trả cái giá vô hình mà nhà cái áp đặt trong nhiều thập kỷ.

Tuy nhiên hiện tại ở nước ta hiện chưa có quy định rõ ràng về lĩnh vực Prediction Market, đồng thời các trò đỏ đen có yếu tố cá cược đều bị cấm. Mọi hành vi có liên quan tới cá cược trực tiếp hay trực tuyến đều không nên được cổ xúy.