Trong một thị trường tiền mã hóa liên tục bị cuốn theo những trào lưu ngắn hạn, việc xác định đâu là những giá trị cốt lõi, có khả năng trường tồn qua mọi chu kỳ là bài toán hóc búa nhất đối với giới đầu tư. Ngoài lĩnh vực Zero-Knowledge (ZK), một danh mục đầu tư dài hạn mang tính chiến lược thường được định hình xung quanh ba vị thế lớn theo thứ tự ưu tiên:
Ethereum (ETH), Bitcoin (BTC) và Zcash (ZEC). Ba tài sản này tạo nên "kiềng ba chân" vững chắc của khái niệm vàng kỹ thuật số – một phạm trù được dự báo sẽ tồn tại lâu hơn mọi câu chuyện nhất thời khác. Cả ba đều mang trong mình một sứ mệnh và một linh hồn riêng biệt.
Bitcoin - Biểu tượng của quyền tự chủ tối thượng
Bitcoin đại diện cho quyền tự chủ về tiền tệ ở dạng thuần khiết nhất. Sức mạnh của tài sản này đến từ sự hội tụ của những yếu tố độc bản: một nguồn gốc bí ẩn không có người lãnh đạo, một cộng đồng ủng hộ trung thành gần như tuyệt đối, và một mạng lưới năng lượng khổng lồ đủ sức cạnh tranh với các quốc gia.
Đây là tài sản dự trữ trung lập, không cần sự cấp phép gần gũi nhất mà nhân loại từng tạo ra, nơi không một nhà nước, tập đoàn hay ủy ban nào có thể thao túng. Chính vì lẽ đó, Bitcoin được đánh giá là nắm giữ xác suất cao nhất để duy trì vị thế là lớp nền tảng tiền tệ cơ bản của thời đại Internet.
Ethereum - Kỷ nguyên của sự lập trình hóa niềm tin
Nếu Bitcoin dừng lại ở tiền tệ tự chủ, thì Ethereum đã tiến xa hơn một bước: trở thành cỗ máy tự động hóa niềm tin ở quy mô nền văn minh. Ethereum không đơn thuần giúp loại bỏ các trung gian kinh tế, mà nó giải quyết chính nút thắt cổ chai của sự tin cậy. Mọi hệ thống tiền tệ trước đây, từ sổ cái vàng, ngân hàng trung ương cho đến SWIFT, đều bị giới hạn bởi chi phí xác minh cao từ con người. Ethereum đã xóa bỏ giới hạn đó.
Có một quan điểm trái ngược với số đông cho rằng Ethereum đang bị phân loại sai. Nó không phải là "dầu kỹ thuật số" hay một tài sản vốn cổ điển. Ethereum chính là mạng lưới Internet của giá trị đang trỗi dậy. Bên trong vành đai bảo mật của hệ sinh thái này, ETH hoạt động như một dạng nâng cấp của vàng kỹ thuật số, một công cụ vô danh với quyền sở hữu mạnh mẽ nhất được thực thi trực tiếp trên chuỗi (on-chain). Dù không phải là kịch bản chắc chắn nhất, nhưng ETH hoàn toàn có cơ hội vượt qua vốn hóa của BTC trong một tầm nhìn đủ dài.
Chiến lược phân bổ tỷ trọng ETH cao hơn BTC thường xuất phát từ niềm tin rằng tiềm năng này vẫn đang bị thị trường định giá thấp một cách sâu sắc. Đa phần nhà đầu tư vẫn đang nhìn nhận ETH như một loại nhiên liệu vận hành thay vì là tài sản tiền tệ bản địa của nền tài chính phi tập trung.
Zcash - Trụ cột thứ ba và mảnh ghép về quyền riêng tư
Tuy nhiên, bức tranh về vàng kỹ thuật số vẫn luôn thiếu một trụ cột: sự riêng tư. Đây là thuộc tính tiền tệ quan trọng thứ ba, chỉ thực sự hiển lộ rõ ràng khi tính chủ quyền và khả năng lập trình đã trưởng thành.
Tầm quan trọng của sự riêng tư đã được các đơn vị tiên phong như ZKsync nhận thức từ sớm và mã hóa trong bản tuyên ngôn ZK Credo từ năm 2023. Cuộc đấu tranh cho quyền riêng tư đã diễn ra rất lâu trước khi nó trở thành một xu hướng thời thượng. Mảnh ghép còn thiếu là một tài sản tiền tệ chủ chốt có thể mang ý niệm về sự riêng tư như một tư tưởng của nền văn minh. Tornado Cash đã cho phép sự riêng tư thực sự trên Ethereum, hay ZKsync Prividiums cung cấp cơ sở hạ tầng tài chính tư nhân cho các tổ chức, nhưng đó chỉ là những công cụ, không phải là ngọn cờ đầu.
The ZK Credo addresses (1) principles and (2) community ethos.
— ZKsync (@zksync) June 23, 2023
(1) The foundational principles that are critical for decentralized networks:
- Trustlessness
- Security
- Reliability
- Censorship-Resistance
- Privacy
- Accessibility
- Hyperscalability
- Sovereignty
(2) The…
Chức năng lưu trữ giá trị không chỉ nằm ở thuộc tính sản phẩm của tiền tệ, mà còn nằm ở động lượng kinh tế - xã hội. Đó là khả năng của một ý tưởng trong việc tích lũy người nắm giữ, người ủng hộ, nhà xây dựng và các tổ chức cho đến khi nó trở nên không thể đảo ngược về mặt chính trị. Bitcoin đã làm được điều này cho tính chủ quyền, Ethereum đã làm được cho khả năng lập trình. Nhưng sự riêng tư vẫn chưa có một tiêu chuẩn tiền tệ nào đủ lực hấp dẫn để làm điều tương tự.
Cho đến lúc này, với Zcash, thị trường có thể đã đạt đến vận tốc thoát ly cần thiết. Zcash là tài sản lớn duy nhất sở hữu sự riêng tư hoàn hảo về mặt toán học, được tạo ra bởi những bộ óc thiên tài nhất trong lĩnh vực. Toàn bộ thế giới ZK hiện đại đều đang đứng trên vai của họ. Những ý tưởng như Sonic, Halo được thúc đẩy bởi đội ngũ phát triển Zcash đã châm ngòi cho sự bùng nổ của kỷ nguyên đổi mới ZK.
Nhà đầu tư nổi tiếng Naval Ravikant từng đúc kết luận điểm về Zcash một cách xuất sắc:
"Bitcoin là bảo hiểm chống lại tiền pháp định. Zcash là bảo hiểm chống lại Bitcoin".
Nếu ZEC trở thành điểm hội tụ cho tiền tệ riêng tư, nó không chỉ nâng tầm biểu tượng của sự riêng tư mà còn kích hoạt một cơ chế khuyến khích tự củng cố xung quanh nó. Điều này có thể lan truyền mạnh mẽ và thúc đẩy ý tưởng này tiến lên bất chấp sự kháng cự chính trị khắc nghiệt. Hệ quả tất yếu sẽ là sự riêng tư cao hơn không chỉ trong tài chính mà còn trên toàn bộ thế giới số, củng cố và thắp lại những lý tưởng ban đầu của phong trào cypherpunk.
Tính chủ quyền (Bitcoin) và khả năng lập trình (Ethereum) dường như đã được phản ánh vào giá cả hiện tại. Tuy nhiên, sự riêng tư thì chưa. Đó là lý do tại sao Zcash vẫn được xem là cơ hội tăng trưởng đột biến gấp 100 đến 1000 lần cuối cùng trong thị trường tiền mã hóa. Nếu giả thuyết này đúng, sự bất đối xứng về rủi ro là cực kỳ lớn, cái giá phải trả cho một nhận định sai là nhỏ, nhưng cái giá của việc bỏ lỡ cơ hội khi nhận định đúng là khổng lồ.
