Ngày 12/11 (theo giờ Mỹ), tại xưởng đúc tiền của Cục Đúc tiền Mỹ (US Mint) ở Philadelphia, những đồng xu cuối cùng được sản xuất dưới sự giám sát của Thủ quỹ Hoa Kỳ Brandon Beach.
Đây là dấu mốc kết thúc hành trình 238 năm của đồng xu 1 cent, sau khi Tổng thống Donald Trump thông báo trên mạng xã hội hồi tháng 2 rằng ông đã chỉ đạo ngừng sản xuất loại tiền này do chi phí đúc vượt xa giá trị thực của nó.
Theo tính toán, để đúc ra một đồng 1 cent, chính phủ Mỹ phải chi gần 4 cent, gấp 4 lần giá trị danh nghĩa của nó. Từng là đồng tiền có thể mua “kẹo 1 xu”, cho vào máy bán hàng hay trả phí đỗ xe, ngày nay, penny chủ yếu nằm trong các lọ đựng xu, ngăn kéo tạp nham hoặc khay “bỏ 1 xu, lấy 1 xu” ở cửa hàng tiện lợi.
Ông Beach cho biết, những đồng xu cuối cùng được đúc sẽ được đem đấu giá, còn các đồng 1 cent cuối cùng lưu hành thực tế đã được đúc từ tháng 6.
Đồng 1 cent “sống thọ” hơn người anh em nửa xu tới 168 năm, và để lại những “hậu duệ” gồm đồng 5, 10, 25 cent cùng đồng nửa đô và 1 USD, vốn ít xuất hiện hơn. Dù ngừng sản xuất, đồng xu 1 cent vẫn được công nhận là tiền hợp pháp.
Khi “chia tay” một đồng xu nhỏ lại gây ra rắc rối lớn
Việc loại bỏ đồng 1 cent khỏi lưu thông, tưởng như chỉ là thủ tục kỹ thuật, lại đang khiến giới bán lẻ Mỹ rối bời.
Nhiều cửa hàng buộc phải làm tròn giá lên hoặc xuống đến đồng 5 cent gần nhất, thường khiến người tiêu dùng thiệt 1–2 xu mỗi giao dịch. Một số khác thậm chí khuyến khích khách mang theo xu lẻ để trả đúng giá. Tuy nhiên, tại vài bang, việc tự ý làm tròn lên hoặc xuống có thể vi phạm luật thương mại.
Ngoài ra, dù chính phủ tiết kiệm được chi phí khi ngừng sản xuất đồng 1 cent, nhưng nhu cầu đúc thêm đồng 5 cent (nickel), vốn tốn kém hơn, có thể khiến tổng chi phí không giảm mà còn tăng.
Mark Weller, Giám đốc điều hành tổ chức Americans for Common Cents (nhóm vận động ủng hộ đồng penny), thừa nhận quá trình loại bỏ đồng xu này đang diễn ra “hơi hỗn loạn”. Ông cho rằng các nước khác như Canada, Australia hay Thụy Sĩ từng loại bỏ đồng tiền mệnh giá nhỏ nhưng đều có hướng dẫn rõ ràng, trong khi Mỹ thì không.
“Chúng ta chỉ có một dòng đăng trên mạng xã hội của Tổng thống Trump vào ngày Super Bowl, chứ chẳng có kế hoạch nào cho các nhà bán lẻ”, Weller nói.
Mỗi nơi một cách làm tròn
Chuỗi cửa hàng tiện lợi Kwik Trip, hoạt động tại vùng Trung Tây, chọn cách “làm tròn xuống” cho các giao dịch tiền mặt, thay vì tăng giá:
“Chúng tôi không muốn tính thêm 2 xu vì điều đó không công bằng cho khách hàng”, người phát ngôn John McHugh chia sẻ. “Họ đâu có lỗi khi xảy ra tình trạng thiếu xu lẻ”.
Tuy nhiên, với hơn 20 triệu lượt khách mỗi năm (17% trả bằng tiền mặt), chính sách này khiến Kwik Trip thiệt khoảng vài triệu USD mỗi năm.
Theo nghiên cứu của Cục Dự trữ Liên bang Richmond, việc làm tròn giá sẽ khiến người tiêu dùng Mỹ mất tổng cộng khoảng 6 triệu USD/năm, tương đương trung bình 5 xu cho mỗi hộ gia đình.
Song. việc làm tròn này không thể áp dụng thống nhất trên toàn quốc.
Hiện 4 bang, Delaware, Connecticut, Michigan và Oregon, cùng nhiều thành phố lớn như New York, Philadelphia, Miami và Washington D.C. vẫn yêu cầu phải trả đúng số tiền lẻ.
Ngoài ra, chương trình hỗ trợ thực phẩm liên bang (SNAP) quy định người nhận không được trả nhiều hơn khách hàng khác. Vì giao dịch qua thẻ SNAP được tính chính xác từng xu, nếu cửa hàng làm tròn xuống cho khách tiền mặt, họ có thể vướng rắc rối pháp lý.
“Chúng tôi rất cần một đạo luật cho phép việc làm tròn hợp pháp để các nhà bán lẻ có thể trả tiền thừa hợp lý”, Jeff Lenard, phát ngôn viên của Hiệp hội Cửa hàng Tiện lợi Quốc gia (NACS), nói. NACS cùng nhiều nhóm bán lẻ khác đã gửi thư lên Quốc hội đề nghị ban hành quy định mới sau khi xu 1 cent bị khai tử.
Hồi kết của biểu tượng 238 năm tuổi
Đồng xu 1 cent là một trong những đồng tiền đầu tiên của Hoa Kỳ, được phát hành lần đầu năm 1787, 6 năm trước khi Cục Đúc tiền chính thức thành lập.
Benjamin Franklin được cho là người thiết kế mẫu penny đầu tiên, đồng Fugio cent. Đến năm 1909, nhân dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh Abraham Lincoln, đồng xu mang hình vị tổng thống này ra đời và trở thành đồng tiền đầu tiên có hình tổng thống Mỹ.
Nhưng cùng với thời gian, giá trị và mức độ phổ biến của penny ngày càng phai nhạt. Bộ Tài chính ước tính hiện có khoảng 300 tỷ đồng xu này đang lưu hành, tương đương chưa đến 9 USD cho mỗi người Mỹ, nhưng phần lớn trong số đó “nằm im” không sử dụng. Vì vậy, khi chính phủ tuyên bố ngừng đúc, công chúng cũng không quá tiếc nuối trước sự biến mất của nó.
Joe Ditler, 74 tuổi, một nhà viết sử ở Colorado, kể rằng ông vẫn giữ một hộp xì gà cũ đầy đồng xu do ông nội để lại. Ông nhớ lại những lần ép dẹt đồng xu trên đường ray hoặc máy kỷ niệm ở công viên.
“Những đồng xu ấy gợi lại bao kỷ niệm của tuổi thơ,” ông nói. "Đồng xu 1 cent đã có một cuộc đời tuyệt vời, nhưng có lẽ đã đến lúc nó nên rời đi”.
Theo CNN
