Sáng ngày 11/11/2025, tại Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi) và dự Luật Giám định tư pháp (sửa đổi).
Cần coi tài sản sở hữu trí tuệ, dữ liệu, phần mềm là tài sản đặc thù, được kê biên, xử lý
Nêu ý kiến thảo luận về dự Luật Thi hành án dân sự (sửa đổi), đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân (TP.HCM) cho hay trong bối cảnh đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo, nhiều vụ việc thi hành án dân sự hiện nay không chỉ liên quan đến tài sản hữu hình mà còn gắn với tài sản trí tuệ, dữ liệu số, hợp đồng công nghệ, kết quả nghiên cứu khoa học.
Bà cho rằng các quy định hiện hành còn chung chung, chưa bắt kịp thực tiễn phát triển của nền kinh tế số.
Cụ thể, các điều khoản về xác minh điều kiện và ra quyết định thi hành án "chưa có cơ chế riêng đối với các loại tài sản đặc thù như bằng sáng chế, phần mềm, kết quả nghiên cứu hoặc quyền sử dụng dữ liệu số".
Từ đó, nữ đại biểu đề xuất bổ sung quy định cho phép chấp hành viên được trưng cầu giám định và phối hợp với cơ quan chuyên môn về khoa học, công nghệ trong việc định giá, xác minh hoặc xử lý tài sản sở hữu trí tuệ.
Đồng thời cần lượng hóa rõ thời hạn xử lý hồ sơ, ví dụ thời hạn xác minh không quá 10 ngày, ra quyết định thi hành trong 5 ngày tiếp theo, nhằm tránh tình trạng tùy tiện kéo dài.
Dự thảo luật cần cập nhật phương thức thi hành đối với tài sản điện tử và công nghệ số, nhất là trong các vụ án dân sự có yếu tố công nghệ cao.
Thực tế cho thấy nhiều doanh nghiệp hiện nắm giữ mã nguồn hoặc dữ liệu phần mềm trị giá hàng chục tỉ đồng, nhưng chưa có cơ chế cưỡng chế hoặc chuyển giao hợp pháp.
Vì vậy cần coi tài sản sở hữu trí tuệ, dữ liệu, phần mềm là tài sản đặc thù và được kê biên, xử lý theo hướng dẫn của Bộ Tư pháp phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ.
Tạo cơ chế pháp lý đủ cho các Văn phòng Thi hành án dân sự
Đại biểu Nguyễn Thị Hồng Hạnh (TP.HCM) bày tỏ thống nhất ý kiến của nhiều đại biểu về mở rộng thẩm quyền của Văn phòng thi hành án dân sự và thừa hành viên.
Bà nêu một trong những mục tiêu của chế định này là đẩy mạnh xã hội hóa và giảm tải áp lực của các cơ quan thi hành án dân sự.
Tuy nhiên, các quy định pháp luật thời gian qua đều thiếu cơ chế để thừa phát lại thực hiện nhiệm vụ tổ chức thi hành án, hiệu quả đạt thấp.
Bà dẫn lại báo cáo của Bộ Tư pháp việc đổi tên "Văn phòng Thừa phát lại" thành "Văn phòng Thi hành án dân sự" để phù hợp với phạm vi, tính chất hoạt động thi hành án dân sự là chủ yếu và cần được đẩy mạnh.
Song qua rà soát quy định hiện hành và dự thảo hiện nay thì không có sự thay đổi cơ bản về cơ chế thực thi, chỉ cho phép Văn phòng Thi hành án thực hiện 2/4 biện pháp đảm bảo, không được thực hiện các biện pháp cưỡng chế.
Nên dù luật có thông qua khó đạt mục tiêu, hoạt động thi hành án dân sự sẽ là chủ yếu của Văn phòng Thi hành án dân sự.
Từ đó bà đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục cân nhắc bổ sung quy định, tạo cơ chế pháp lý đủ cho các Văn phòng Thi hành án dân sự tổ chức thi hành án hiệu quả. Cũng như bổ sung chế tài và các biện pháp xử lý nghiêm khác đối với hành vi vi phạm như lạm quyền.
Đại biểu Cao Thị Xuân (Thanh Hóa) cũng bày tỏ cơ bản tán thành với các quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Văn phòng Thi hành án dân sự, Thừa hành viên trong dự luật.
Việc này nhằm đảm bảo thực hiện chủ trương xã hội hóa một số hoạt động thi hành án dân sự với cơ chế bảo đảm và lộ trình phù hợp.
Tuy nhiên, bà rất băn khoăn về tính khả thi trong việc thực hiện các nhiệm vụ, quyền hạn của Văn phòng Thi hành án dân sự, Thừa hành viên.
Đọc thêm: Vietcap (VCI) bỏ làm sàn tiền số vì yêu cầu vốn 10.000 tỷ đồng là 'quá tầm, vượt khả năng'
Qua các báo cáo tổng kết, đánh giá của ngành cho thấy số lượng vụ việc tồn đọng hằng năm rất lớn, số vụ việc phải chuyển qua năm sau cũng rất nhiều là một khó khăn, thách thức không hề nhỏ đối với hệ thống cơ quan thi hành án.
Nhiệm vụ, quyền hạn của Văn phòng Thi hành án dân sự, Thừa hành viên là những quy định mới được bổ sung trong dự thảo luật lần này trên cơ sở chế định về thừa phát lại.
Bà cho rằng tương tự quan điểm chỉ đạo khi xây dựng chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó phân cấp phân quyền rất rõ, cụ thể cho địa phương và địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm.
Đồng thời, đã thống nhất đẩy mạnh xã hội hóa và lần này đã luật hóa cụ thể, cần trao quyền mạnh hơn nữa để bảo đảm tính khả thi trong việc thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn đã giao.
Văn phòng Thi hành án dân sự, Thừa hành viên cũng thực hiện những nhiệm vụ tương tự như cơ quan thi hành án, các quy định loại trừ đã quy định cụ thể, cơ chế ràng buộc về đạo đức nghề nghiệp về trách nhiệm trước khách hàng, trước pháp luật cũng đã có; đánh giá tổng kết thí điểm cũng đã hết sức cụ thể...
Do vậy bà đề nghị cơ quan soạn thảo cân nhắc kỹ lưỡng hơn nữa các quy định để bảo đảm tính khả thi, hiệu quả trong thực thi các nhiệm vụ, quyền hạn của Văn phòng Thi hành án dân sự, Thừa hành viên.
Theo báo tuổi trẻ
